Zihinsel Engelliler

Doğuştan var olan ve yaşadıkça gelişen zeka, kişinin algılama, düşünme, öğrenme, öğrendiklerini uygulamayabilme, problem çözebilme ve mantıksal çözümler bulabilme yeteneklerine verilen genel bir isimdir.  Bir çok işlevi içeren zeka sayesinde insan çevresini anlar, anlamlandırır ve yaşadıklarından öğrendikleriyle hayatını devam ettirir. Zihinsel engellilik, doğum öncesi, sırası veya sonrasında yaşananlara bağlı olarak zihinsel faaliyetlerde meydana gelen gerilik, eksiklik ve yetersizlikten kaynaklı ortaya çıkan durumdur. Ayrıca beynin gelişimini tamamlaması veya sonradan yaşanan bir hastalık veya kaza nedeniyle beynin düzenli işleyişinin kaybolması olarak da tanımlanabilir. Zihinsel engelliler toplumsal ve bireysel yaşama uyum sağlamakta ve günlük rutinlerini yapmakta zorlanan, muhakeme etme yetenekleri azalan veya yok olan; temel ihtiyaçları ve rehabilitasyonları için destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişilerdir.

Zihinsel engeliler genellikle akademik kavramları geç ve güç öğrenirler, dikkat süreleri kısadır ve dikkatleri çok dağınıktır, öğrendiklerini çabuk unuturlar. Ancak özeliklerini / belirtilerini saydığımız zihinsel engelliler öğrenebilir veya eğitilebilir engellilerdir. Çok ağır zihinsel engellilerin öğrenmesi veya eğitilmesi mümkün değildir. Zihinsel engeli bulunan çocukların konuşma, yürüme gibi gelişim aşamaları da akranlarına göre daha geç olmaktadır. Zihinsel engellilik durumu genellikle doğumla ortaya çıkmakla birlikte çocukluk döneminde de belirginleştiği örnekler bulunmaktadır. Zihinsel engelin boyutu tespiti ile doğru orantılıdır. Ağır derecede zihinsel engellilerin tespiti çok erken fark edilirken, hafif derecede zihinsel engelliliğin tanımlanması çocukların toplumsal yaşama ve öğrenmeye dahil olduğu okul öncesi eğitim döneminde ortaya koydukları sosyal, iletişim ve akademik eksiklikleriyle de açığa çıkabilmektedir.

Zihinsel engelliler, homojen bir grup olmayıp kendi içlerinde engel derecelerine göre psikolojik tanı; eğitim alabilme engellerine göre ise eğitsel tanı başlıkları altında sınıflandırılmışlardır. Aynı grupta yer alsa dahi  zihinsel  engellilerin bireysel farklılıkları bulunmaktadır. Hiçbir zihinsel engelli birebir diğeriyle aynı değildir. 1921 yılında American Association for the Feeble-minded tarafından yapılan ve  günümüzde psikoloji alanında kullanılmaya devam eden sınıflandırılmaya göre zihinsel engelliler 4 gruba ayrılmıştır. Bunlar; hafif derecede zihinsel engelliler (eğitilebilir), orta derecede zihinsel engelliler (öğretilebilir), ağır derecede zihinsel engelliler (bağımlı), çok ağır derece zihinsel engelliler (tam bağımlı)’dir. Zihinsel engellilerin gereksinimlerinin ve potansiyellerinin belirlenmesi amacıyla bu sınıflandırma yapılmıştır. Bu sınıflar üzerinden çalışmalar yapılmakta ve  zihinsel engellilere yönelik eğitim ve öğretim programları oluşturulmaktadır.